คำว่า "ส้ม" ในภาษาเหนืออาจไม่ได้หมายถึงว่าผลไม้ แต่อาจหมายถึงรสชาติอาหารที่ออกรสเปี้ยวนำ และอาจเอยถึงพวกของหมักดองก็ได้ ในภาษาพูดของคนเหนือเราจะขึ้นต้นคำนำหน้านามว่า"ส้ม"แทนคำว่าเปี๊ยว เช่น ตำส้มหมายถึงตำมะละกอ,ส้มบาขามหมายถึงมะขามดอง,ส้มบากอกน้ำหมายถึงมะกอกดอง,หรือหน่อส้มก็หมายถึงหน่อไม้ดองเปรี้ยวและหากบอกว่ายำหน่อไม้ส้มหรือยำหน่อไม้ดองเปี้ยวนี้ก็มีความแปลกหากเมนูยำนี้ เราต้องจะนึกถึงอาหารที่ใส่พริกมะนาวเครื่องยำที่เผ็ดเปี๊ยวเค็มนำเรียกต่อมรับรสให้น้ำลายไหล แต่เมนูนี้ใช้คำว่า"ยำหน่อไม้ส้ม" กับใช้การคลุกเคล้าคั่วผัดด้วยน้ำมันให้แปลกใจ เช่นเดียวกับเมนูต้มยำกบและยำไก่บ้านหรือยำไก่ใส่ปีกล้วย ฯกลับเป็นการต้มด้วยน้ำปรุงเครื่องพริกมีกะปิเครื่องเทศพริกลาบเหนือกับผักเครื่องปรุง ไม่มีเครื่องยำให้รสเปี้ยวอย่างชื่ออาหารแต่อย่างใด ในเมนูอาหาร"ยำหน่อไม้ส้ม" (หน่อไม้ดอง)ขั้นตอนก็ไม่ยุ่งยากทำง่ายด่้วยแต่เต็มไปด้วยรสชาติที่อร่อย
หน่อส้ม(หน่อไม้ดอง)วั ตถุดิบหลักคนเหนือเรียกกันว่า"หน่อโอ่" เพราะมีกลิ่มหมักที่เกิดจากกระบวนการหมัก นิยมใช้หน่อจากไผ่ซาง,ไผ่ลวก,ไผ่บ่ง,หน่อไผ่ไร่เอาหน่อดิบมาแกะเปลือกออกสับพอหยาบดองน้ำต้มสุกไว้2-3คืน หากจะใช้ก็เอามาต้ม บีบน้ำออกให้หมดเตรียมไว้ ขั้นตอน การทำก็ไม่ยุ่งยากอะไรเลยเตรียมเครื่อง หน่อไม้ส้ม ต้มให้เดือด พักให้เย็นให้บีบน้ำออกเตรียมไว้รอ พริกชีฟ้า, หอมแดง ,กระเทียมย่างไฟอ่อนๆพอหอม,กะปิย่างไฟอ่อนๆ(แล้วแต่ความชอบ)เอามาตำใส่ปลาร้าสับ(หรือน้ำปลาร้าขวด)ขั้นตอนการทำ ตั้งกะทะ เอาหมูสามชั้นหรือจะเอาหมูบด (แล้วแต่ความชอบ)มาเจียวให้น้ำมันออก ให้หมูออกเหลืองใส่กระเทียบลงเจียว ตามด้วยหน่อไม้ลงผัด ปรุงรสด้วย ผงชูรส น้ำปลา และกระเที่ยมเจียว,ต้นหอมผัก,ชีโรยหน้า พร้อมเสริฟกับผักสดมะเขือสดกลับพริกแห้งทอดเป็นของคู่กัน
VIDEO เรียบเรียงโดย แมวโพง🐈 ขอขอบคุณข้อมูล เพจ อาหารเหนือพร้อมสูตร ยูทูป ช่อง วิถิคนเมืองเหนือ เรื่องยำหน่อส้ม